Pandit Deendayal Upadhyaya, a visionary chief, assumed a fundamental part in shaping Indian political idea. Integral Humanism, which he developed, promoted self-reliance and social harmony by combining spiritual and material values. He helped to establish the Bharatiya Jana Sangh and left an enduring effect on India’s political and social scene.
దార్శనిక నాయకుడు పండిట్ దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ భారత రాజకీయ ఆలోచనను రూపొందించడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. అతని సమగ్ర మానవతావాదం యొక్క తత్వశాస్త్రం ఆధ్యాత్మిక మరియు భౌతిక విలువలను మిళితం చేసింది, సామాజిక సామరస్యం మరియు స్వావలంబనను ప్రోత్సహిస్తుంది. ఆయన భారతీయ జనసంఘ్ ను స్థాపించి భారతదేశ రాజకీయ, సాంస్కృతిక ముఖచిత్రంపై శాశ్వత ప్రభావాన్ని చూపారు.
పండిట్ దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ 1916 సెప్టెంబరు 25 న ఉత్తర ప్రదేశ్ లోని మథుర జిల్లా, నాగ్లా చంద్రబన్ గ్రామంలో జన్మించారు. బ్రాహ్మణుడిగా జన్మించినప్పటికీ ఎనిమిదేళ్ల వయసులోనే తల్లిదండ్రులిద్దరినీ కోల్పోవడంతో దురదృష్టాన్ని ఎదుర్కొన్నాడు. మేనమామ, అత్త అతన్ని తీసుకెళ్లి చదువును ప్రోత్సహించారు. ఉపాధ్యాయ విద్యాపరంగా రాణించాడు, తన చదువు అంతటా ఉపకార వేతనాలు మరియు అవార్డులను అందుకున్నాడు. సికార్ మహారాజా అతని అద్భుతమైన హైస్కూల్ పనితీరుకు బంగారు పతకాన్ని ప్రదానం చేశాడు.
Important GK bits for all competitive exams
రాజకీయాల్లోకి తొలినాళ్లలోనే
కాన్పూర్ లోని సనాతన ధర్మ కళాశాలలో చదువుతున్నప్పుడే 1937 నాటికి ఉపాధ్యాయ అప్పటికే ఆరెస్సెస్ కార్యకర్తగా మారారు. ఆరెస్సెస్ తో ఆయన చేసిన పని జాతీయోద్యమాల పట్ల ఆయన జీవితకాల అంకితభావానికి నాంది పలికింది. 1942 నాటికి, అతను తనను తాను పూర్తిగా ఆర్ఎస్ఎస్ పనులకు అంకితం చేశాడు, చివరికి దాని ప్రముఖ నిర్వాహకులలో ఒకరిగా మారాడు.
భారతీయ జనసంఘ్ స్థాపన
1951లో దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ కు ప్రత్యామ్నాయంగా డాక్టర్ శ్యాంప్రసాద్ ముఖర్జీతో కలిసి భారతీయ జనసంఘ్ (బీజేఎస్ )ను స్థాపించారు. అనేక దశాబ్దాల పాటు బిజెఎస్ ప్రధాన కార్యదర్శిగా, ఉపాధ్యాయ తన సైద్ధాంతిక పునాదిని సమగ్ర మానవతావాదం భావనతో నిర్మించడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు, ఇది సాంస్కృతిక జాతీయవాద స్ఫూర్తితో వ్యక్తిగత ప్రయోజనాలను సమిష్టి విధానంతో మిళితం చేసింది. ఆయన నాయకత్వంలో, బిజెఎస్ గణనీయంగా అభివృద్ధి చెందింది, 1960 ల చివరలో ఒక ప్రధాన రాజకీయ శక్తిగా మారింది.
సమగ్ర మానవతావాదం
ఆధ్యాత్మిక విలువలను భౌతిక పురోగతితో సమ్మిళితం చేయడానికి సమతుల్య విధానాన్ని పిలుపునిచ్చిన సమగ్ర మానవతావాద తత్వాన్ని ఉపాధ్యాయ ప్రవేశపెట్టారు. వికేంద్రీకృత రాజకీయ వ్యవస్థ, గ్రామాల చుట్టూ కేంద్రీకృతమైన స్వావలంబన ఆర్థిక వ్యవస్థ, స్థానిక పరిశ్రమలు, సుస్థిర పద్ధతులు ప్రధాన పాత్ర పోషించాలని ఆయన భావించారు. ఆయన ఆలోచనలు భారతీయ సాంస్కృతిక విలువలలో పాతుకుపోయి సామాజిక సామరస్యాన్ని, ఆర్థిక స్వావలంబనను పెంపొందించాయి.
వారసత్వం మరియు మరణం
దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ 1968 ఫిబ్రవరి 11న రైలులో ప్రయాణిస్తుండగా అనుమానాస్పద స్థితిలో మృతి చెందారు. ఆయన మరణ వార్త పలువురిని దిగ్భ్రాంతికి గురిచేసింది, దాని చుట్టూ ఉన్న పరిస్థితులు విస్తృతంగా చర్చించబడుతున్నాయి. ఆయన వారసత్వం ఆయన రచనలు, ప్రసంగాల ద్వారా నేటికీ భారత రాజకీయాలను ప్రభావితం చేస్తూనే ఉంది. ‘ఒకే భారతదేశం’, భారతీయులందరికీ సేవ చేయాలనే ఆయన దార్శనికత దేశ రాజకీయ ముఖచిత్రంలో ప్రతిధ్వనిస్తూనే ఉంది.
